Eski Bir Tahıl, Ekmeklik Buğdayı Daha Dayanıklı Hale Getirmek İçin Genetik Sırların Kilidini Açıyor
KAUST liderliğindeki bir ekip, Orta Doğu’nun tahıl bitkilerinin evcilleştirilmesinin tarihi doğum yerlerinden biri olan siyez olarak bilinen eski bir tahılın, ilk tam genom haritasını derledi. Çalışma Nature dergisinde yayımlandı.
5,2 milyar harf uzunluğundaki dizi, farklı buğday türlerinin evrimsel kökenlerine bir pencere açıyor. Çiftçilerin ve mahsul yetiştiricilerinin daha dirençli, daha yüksek verimli ve daha dayanıklı ekmeklik buğday çeşitleri geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Einkorn dünyanın en eski evcilleştirilmiş tahıllarından biridir ve Orta Doğu’nun verimli bölgelerinde 10.000 yıldan fazla bir geçmişe sahiptir. Siyez, eşsiz lezzet profili ve besinsel faydaları nedeniyle günümüzde hala tüketilmektedir. Ancak, günümüzde modern ekmeklik buğdayın popülaritesi arttıkça, bin yıllar boyunca küresel gıda üretimindeki önemi giderek azalmıştır.
Ekmeklik buğday çeşitleri, genellikle daha yüksek verim üretir ve bu da onları büyük ölçekli ticari tarım için ekonomik olarak daha uygun hale getirir. Ancak yabani kuzenlerine kıyasla modern ekmeklik buğdayın genetik çeşitliliği azalmıştır ve iklim değişikliği ve yeni hastalık tehditleri karşısında yetiştiriciler endişe duymaktadır.
KAUST’tan Simon Krattinger ve Jesse Poland liderliğindeki bir ekip, hem yabani hem de evcilleştirilmiş siyez çeşitleri için yüksek kaliteli genom düzenekleri oluşturmak üzere DNA dizileme teknolojilerinin bir kombinasyonunu kullandı. Araştırmacılar, buğdayın tarihinin daha karmaşık olduğunu ve farklı buğday türleri arasında çok fazla karışım ve gen akışı olduğunu keşfettiler. Siyez DNA’sının kalıntıları, modern ekmeklik buğday genomunu zenginleştiriyor.
Bu keşif, gelecekte daha dayanıklı ve besleyici ekmeklik buğday çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik potansiyel açısından önemli bir adım olabilir. Araştırmacılar, einkorn’un genetik çeşitliliğini ve evrimsel geçmişini anlamak için yapılan bu çalışmanın, gelecekteki ıslah çabalarına rehberlik edebileceğini belirtiyorlar. Bu da dünyanın artan nüfusunu beslemeye yönelik önemli bir adım olabilir.
Laboratuvarlarının kaynakları, einkorn’dan ekmeklik buğdaya faydalı genlerin aktarılmasına yardımcı olabilir. Geçmişte siyez genlerinin kullanılmasının, ekmeklik buğdayın değişen iklim koşullarına uyum sağlamasına yardımcı olduğu düşünülmektedir. Bu keşif, modern moleküler güdümlü ıslah tekniklerinin yardımıyla, gelecek için de büyük bir potansiyel sunmaktadır.
Sonuç olarak, siyez olarak bilinen eski bir tahılın genomunun tam olarak çözülmesi, ekmeklik buğdayın dayanıklılığını ve verimini artırmak için yeni fırsatlar sunmaktadır. Bu tarihi tahılın genetik sırlarının çözülmesi, tarım endüstrisinde önemli bir dönüm noktası olabilir.
