Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Varlığı Azalıyor: Küçük İşletmeler Üretimden Çekiliyor
Kırmızı et fiyatlarının hızla yükselmesi, tüketicilerin alım gücünü sarsarak kırmızı et tüketimini ciddi şekilde azaltmış durumda. Özellikle son dönemde zincir marketlerin kasap reyonlarında istihdam azalırken, reyonlardaki etlerin vakumlu ambalajlarda sunulması gözlerden kaçmıyor.
Marketler, bu zorlu dönemde tüketicileri çekmek için kırmızı et fiyatlarında indirim kampanyaları düzenliyor. Örneğin, dana kıyma kilosu geçtiğimiz haftalarda 350 liranın üzerindeyken, şu an 300 liraya kadar geriledi. Dana kuşbaşı fiyatı ise 319 liraya düştü. CarrefourSA Kategori Genel Müdür Yardımcısı Murat Dinçer, fiyat değişimleriyle birlikte tüketicilerin kanatlı etlere yönelmeye başladığını ve balık tüketiminde talebin arttığını belirtiyor.
Metro Türkiye CEO’su Sinem Türüng, sektördeki daralma ve tüketim azalma eğiliminin sektörü etkilediğini ifade ediyor, ancak bu durumun kendi raflarına yansımadığını belirtiyor. Türüng, son iki yılda dana eti tonajında yüzde 12, kuzu etinde ise yüzde 34’lük önemli bir büyüme gözlendiğini açıklıyor.
Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kırmızı et tüketiminin azaldığı ve insanların sakatat tüketimine yöneldiği belirtiliyor. Ancak bu bölgelerde hayvan kesiminin ciddi şekilde azaldığına dikkat çeken kasaplar, sakatata ulaşmanın eskisi kadar kolay olmadığını ifade ediyorlar.
Büyük ve küçükbaş hayvan varlığı da azalıyor. Haziran 2023 itibarıyla büyükbaş hayvan varlığı, yılbaşına göre 336 bin adet azalarak 16 milyon 687 bine geriledi. Küçükbaş hayvan sayısı da 2 milyon 991 adet azalarak 53 milyon 274 bine indi.
Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, küçük işletmelerin üretimden çekilmesinin temel sebebi olarak büyük işletmelerin ithalat yetkisine sahip olmasını gösteriyor. Bu büyük işletmeler, hayvanları 120 liraya mal edip 220 liraya satıyorlar, oysa yerli üreticilerin maliyeti 200 liranın üzerinde. Tunç, destek miktarlarının artırılması gerektiğini savunuyor.
Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, tarımsal işletmelerin değiştiğini ve bu durumun kırmızı et arzını olumsuz etkilediğini belirtiyor. Ayrıca, köy işletmelerinin piyasadan çekilmesi ve hayvancılığın büyük işletmelerin kontrolüne geçmeye başlaması, sektörün dinamiklerini değiştiriyor.
Beyaz et talebinde anormal bir artış olmadığını belirten Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESDBİR) Başkanı Naci Kaplan, kırmızı etteki talep azalmasının beyaz ete yönlendirmediğini ifade ediyor.
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı ise, girdi ve enerji maliyetlerindeki yükselişin, kasapların işçilik ve kira maliyetlerinin artmasına neden olduğunu belirtiyor ve et fiyatlarının son dönemde yüzde 110 arttığını vurguluyor. Ancak bu artışın, tüketicilerin alım gücündeki düşüşle paralel olmadığını söylüyor.
Bu gelişmeler, Türkiye’deki et pazarında yaşanan değişiklikleri ve tüketicilerin tercihlerindeki değişimi yansıtmaktadır. Kırmızı et fiyatlarındaki artış, hem tüketici hem de işletmeler üzerinde belirgin etkiler yaratmış durumda.
