Biber Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Yemekleri renklendiren, hemen hemen dünyanın tüm mutfaklarında kullanılan biber, acı ve tatlı çeşitleriyle ülkemizde de sıklıkla tüketiliyor. Düşük kalorili, A ve C vitaminleri yönünden zengin olan biberler, yemeklerde tüketildiği gibi endüstriyel alanda da kullanılıyor. Her yıl dünyada milyonlarca ton biber üretildiği kayıtlara geçiyor. Adana Tarım İl Müdürlüğü’nün Açık Tarlada Biber Yetiştiriciliği makalesine göre, üretilen biberlerin %23’ü Çin’den, %10 kadarı Türkiye’den, %9’u ise Nijerya’dan dünyaya sunuluyor. Türkiye’de üretilen biberlerin yaklaşık %60’ı sivribiber, %8’i kapya, %4’ü çarliston biber olarak kategorize ediliyor.
Sıcak ve ılık mevsimlerin sebzesi olan biber, ılık bölgelerde tek, sıcak bölgelerde çok yıllık bitki özelliği gösteriyor. Yetiştirilirken erken devrelerde daha fazla sıcaklığa ihtiyaç duyuyor. Vejetasyon sürecinde sıcaklığın 15 derece olması öneriliyor. Optimum sıcaklık için 18 ile 26 derece arası işaret ediliyor. Biberlerin 15 derecenin altında ve 32 derecenin üstünde verimi düşüyor. 35 derecenin üstünde sıcaklıkta ise büyümesinin neredeyse durduğundan bahsediliyor. Yüksek sıcaklık, biberin acılaşmasında da etki gösterebiliyor. Donlara karşı oldukça hassas bir bitki olan biber, -2, -3 derecede ise hayatını kaybediyor. Bu nedenle ekinlerin dondan korunması, biber yetiştiriciliği için önem arz ediyor.
Biber yetiştiriciliği için toprağın %60 ile 70 oranında nemli olması gerekiyor. Hava sıcaklığının 24-25 derecede olduğu, ışık alan bölgelerde biberler kolaylıkla yetişiyor. Sera yetiştiriciliği söz konusu olduğunda, nem oranı %70-75 civarında tutuluyor. Biber toprak açısından seçici bir bitki olarak tanınıyor.
Organik madde açısından zengin, tınlı, tınlı kumlu, su tutma kapasitesi iyi, çabuk ıslanan, derin, geçirgen, iyi drenajlı topraklarda rahatlıkla biber yetiştiriciliği yapılıyor. Kumlu tınlı toprak seçimi, erkenciliğe zemin hazırlayabiliyor. Çok ağır, killi, çok su tutan kumlu toprakların ise biber tarımına kesinlikle uygun olmadığının altı çiziliyor. Toprak Ph’ının 5.6 – 6.8 arasında olması tercih ediliyor. PH daha yüksek olduğunda topraktaki P, Fe, Mn, Zn, Cu gibi minerallerin bibere ulaşması zorlaşıyor. Düşük olması ise yetişmeyi engelliyor.
Biber Nasıl Bir Bitkidir?
Malvales – Tubiflorae ya da Personatae takımına, Solanaceae familyasına, Capsicum cinsine ait olan biber, Capsicum annum L. türü ile işaret ediliyor. Milli Eğitim Bakanlığı kaynaklarına göre, domates ile aynı familyadan olan biberin anavatanının Amerika kıtası, Brezilya ülkesi olduğu biliniyor. 16. yüzyılda İspanya’ya, İngiltere’ye ve ardından Avrupa’ya yayılarak geniş alanlara tüketimine başlanıyor.
Biber bitkisi başlangıçta kazık köklü olurken zamanla yan köklerin çıkmasıyla kök yapısı tamamlanıyor. Narin bir saçak köke sahip olan biberlerin kökleri 100 cm’ye kadar inebiliyor. Yana doğru kök yayılımı ise 60 cm’yi bulabiliyor. Soğuk sera yetiştiriciliğinde kök derinliğinin daha az, 10 ile 30 cm arasında olduğu not düşülüyor.
Dik olarak büyüyen gövde, zaman içinde odunsulaşıyor. Boğum boğum aralardan oluşan gövde ve dallar, narin yapılarıyla kırılganlık gösteriyor. Bir biber fidesinin boyu, yetişmesiyle 200 cm’ye kadar ulaşıyor. Farklı yaprak tiplerine sahip olan biberlerde, uzun, oval, yuvarlak yapraklar, düz ve dalgalı kenarlar görülebiliyor. Yapraklar parlak veya tüylü bulunabiliyor. Diğer çeşitlerin yaprakları daha küçükken dolmalık biberlerde yaprak genişliği daha fazla görülüyor. Beyaz çiçekler açan biberlerin meyvelerinin şekli, türüne göre değişebiliyor. Biber fideleri, genellikle uzun meyveler veriyor.
Biber Tohumu Ne Zaman Ekilir, Kaç Günde Çimlenir?
Biber tohumu genellikle ilkbahar, sonbahar ve yaz aylarında ekiliyor. Tohumun cinsi, kalitesi, toprağın yapısı çimlenme ve yetişme süresini değiştiriyor. Biberin cinsine göre çimlenme süresi 10 ile 20 gün arasında değişiklik gösteriyor. Örtü altı biber yetiştiriciliğinde genelde tek ürün dönemi olarak ilkbahar veya sonbahar seçiliyor. Sonbahar için 10 Temmuz- 10 Eylül arasında, ilkbahar için ise 15 Kasım – 30 Aralık arasında tohum ekimi gerçekleştiriliyor.
Biber Çeşitleri Nelerdir?
Biberler, renklerine, şekillerine göre değişiyor. Temel çeşitler şöyle sayılıyor:
- Sivri biber: Uzun, narin yapılı olan sivri biberlerin hem acı hem de tatlı çeşitleri bulunuyor. Orta koyulukta yeşil renk ile ayırt ediliyor. İnce duvarlı ve narin olan biberlerin yanında, kalın duvarlı ve daha sert dokulu olanlar da bulunuyor.
- Çarliston biber: Sarı ve yeşil renklerdeki uzun biberler genellikle tatlı oluyor. İri yapılı olmaları göze çarpıyor.
- İri kırmızı biber: Kapya adı verilen daha tatlı çeşitlerinin yanında daha acı olan, toz biber yapımında kullanılan alternatifler bulunuyor. Uzun ve parlak kırmızı renkteki biberler, salçalık adıyla anılıyor.
- Konik biber: Yeşil ve sarı renklerde olan büyük biberler, kızararak salçalık olarak kullanılabiliyor.
- Domates biberi: Şekli domatese benzeyen bu biberler, kırmızı renkte ve dolgun yapıda görülüyor. İçi doldurularak turşusu yapılabiliyor.
- Dolmalık biber: Yuvarlak ve iri olan dolmalık biberler, yeşilin her tonunda bulunabiliyor. Duvar kalınlığı türe göre değişiyor, adından da anlaşılabileceği üzere dolma yapımında kullanımı tercih ediliyor.
Biber Yetiştirme Teknikleri Nelerdir?
- Açıkta Biber Yetiştirme: Fide yetiştiriciliği ılık yastıklarda yapılıyor. Yastıklara tohumlar, sıra arası 10 cm, sıra üzeri mesafe 1-2 cm, derinlik 1-3 cm olacak şekilde ekiliyor. Üzeri kapanan tohumların sulanması ile çimlenme başlıyor. 15 derecenin üstündeki toprakta yetişen fideler, daha sonra sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30-35 cm olacak şekilde araziye dikiliyor. Ekim yapılacak tarlanın sürülmüş, gübrelenmiş olması gerekiyor. İlk meyveler görülünceye dek sulamadan kaçınılıyor. Toprakta nemin kontrol edilebilir düzeyde kalması sağlanarak biberler yetiştiriliyor. Düz alandan ziyade, sırt bölgelere açıkta biber dikmek öneriliyor.
- Örtü Altında Biber Yetiştirme: İyi harç içine tek tek ekilen tohumlar, ortalama 14 gün içinde çimleniyor. Fide biraz yetiştiğinde seraya dikime sıra geliyor. Tek veya çift sıra dikim sistemi uyarınca dikim gerçekleştiriliyor. Çok sık dikim yapılmaması öneriliyor. Kuzey-güney istikametinde dikim sıraları hazırlanıyor. Günün serin saatlerine dikilen biber fidelerinin kök boğazı seviyesinin toprak altında kalmamasına dikkat ediliyor ve sulama için damla sulama yöntemi tercih ediliyor.
Biberde Gübreleme Nasıl Yapılır?
Ankara Tarım İl Müdürlüğü’nün biber yetiştiriciliği kaynağına göre, toprak hazırlığı için dekar başına 3 ton yanmış ahır gübresi kullanılıyor. Dikimle beraber fosforlu gübrenin tamamı, azotlu gübrenin ise yarısı veriliyor. Diğer yarı, ilk sulama öncesi uygulanıyor. Dekar başına 15 kg N, 10 kilogram P2O5 saf olarak toprağa veriliyor.
Biber sulama aralığı nedir?
Dikimden 10-15 gün kadar sonra sulamaya başlanıyor. İlk meyve çıkana kadar sulamadan kaçınılıyor. İlk meyve görüldükten sonra, birer hafta arayla sulamaya devam ediliyor. İlkbahar ekimlerinde, eylül ayı sonu, ekim ayı başında sulamaya son veriliyor. Suyu sularken karık sırtlarına, kök boğazına yükseltmemek önem taşıyor.
Biber hasadı ne zaman olur?
İlkbaharda ekilen biberlerin hasadına genellikle haziran sonu – temmuz ayı başı başlanıyor. Hasat, ekim ayının ortalarına dek devam ediyor. Ortalama 9 – 15 kez hasat yapılabiliyor. Hasat genellikle 1 hafta arayla gerçekleştiriliyor.