Bulgaristan`daki Lavanta Yağı Üreticileri AB Yasalarından Korkuyor
Dünyanın en büyük üreticisi Bulgaristan’da yüzlerce ton lavanta yağı elde edilen başarılı bir hasat sezonu tamamlanırken, sektörün geleceği mordan çok gri görünüyor.
Küresel üretim bolluğu zaten fiyatlar üzerinde baskı yaratırken, Bulgar damıtıcılar şimdi de yeni AB düzenlemelerinin işleri daha da zorlaştıracağından korkuyor.
Avrupa Birliği, bloğun zararlı kimyasal maddeleri kısıtlayan gözden geçirilmiş düzenlemelerinin uygulanmasını duraklatmayı teklif etse de zaman daralıyor.
Bulgaristan’ın en büyük damıtma tesislerinden biri olan Galen-N’nin müdürü Nikolay Nenkov, yakında lavanta yağı şişelerine rahatsız edici sloganlar içeren sağlık uyarı etiketleri yapıştırmak zorunda kalacağından endişe ediyor.
“Bu tür önlemlerin tüketimi azaltacağından, üretimi frenleyeceğinden ve böylece sektörün bazı bölgelerde yok olabileceğinden korkuyoruz, ki bu uzun süredir devam eden bir gelenek olduğu düşünüldüğünde çok kötü” dedi.
Zaten düşük fiyatlar, işgücü sıkıntısı, iklim değişikliği ve zararlı böceklerle boğuşan bir sektörde, planlanan revizyonların “daha fazla gerilim yaratacağını” da sözlerine ekledi.
‘İleriye Doğru Büyük Adım’
Bulgaristan’ın orta kesimindeki Zelenikovo’yu çevreleyen ünlü lavanta tarlalarından Fransa’nın Provence bölgesine kadar, üreticiler ve çiftçiler, Brüksel’den gelen ve adil olmadığını düşündükleri yasalara karşı ürünlerini savunmak için bir araya geldiler.
Diğer büyük üreticiler arasında Çin, Moldova ve Yunanistan yer alıyor.
AB genelinde uçucu yağlar REACH ve CLP olarak bilinen iki ana kimyasal kanun tarafından düzenlenmektedir.
Her iki yasada yapılacak revizyon, tüketicilere ve şirketlere, ürünlerde kansere veya alerjik reaksiyonlara neden olan endokrin bozucuların ve bileşenlerin olası varlığı hakkında daha iyi bilgi sağlamayı amaçlamaktadır.
Kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanmasıyla ilgilenen REACH’in gözden geçirilmesi 2023’ün dördüncü çeyreğine kadar ertelendi.
Ancak AB Komisyonu’nun CLP kapsamındaki maddelerin sınıflandırılması ve etiketlenmesine, özellikle de online satışlara açıklık getirecek önerisinin Ekim ayında genel kurulda oylanması bekleniyor.
Üreticilerin direnişiyle karşılaşan AB Konseyi, metnin yürürlüğe girmesinden itibaren dört yıllık bir muafiyet önerdi.
Nenkov, “Sorun çözülmüş değil ama bu erteleme ileriye doğru atılmış büyük bir adım” dedi.
Aşırı Üretim
Avrupalı büyük üreticilerin endişelerini gidermek amacıyla Brüksel’in “uçucu yağlardaki her bir molekülün analiz edilmesini zorunlu kılmak” ya da “yasaklamak” gibi bir planı olmadığını vurguladı.
“Uçucu yağlar halihazırda kimyasal madde olarak tanımlanmaktadır”.
Nenkov’un damıtma tesisinde 70 yaşındaki teknisyen Vasil Andreev, soluk sarı yağdan bir kova daha süzerken “tamamen doğal bir ürün” işlediğinde ısrar ediyor.
Ünlü kozmetik ve parfümlerde kullanılan Bulgaristan’ın mor altınının bir kilosunu üretmek için 120 kilo kadar lavanta gerekiyor.
Ancak son yıllarda artan üretim piyasayı aşırı doygun hale getirerek fiyatların ve kârın düşmesine neden oldu. Fiyatlar 2018’de 140 avroya ulaştıktan sonra şu anda üretim maliyetlerinin altında, kilo başına 20-35 avro civarında seyrediyor.
InteliAgro düşünce kuruluşu analisti Nikolay Valkanov, “Son üç yıldır lavanta yağında küresel bir aşırı üretim söz konusu ve arz talebi aşarak giderek daha fazla çiftçinin üründen vazgeçmesine neden oluyor” dedi.
Çiftçiler, zararına satış yapmayı bırakmalarını sağlayacak fiyatlara dönebilmek için er ya da geç güzel kokulu tarlalarının bir kısmını yok etmek zorunda kalacaklarını kabul ediyor.
