Dünya Gıda Günü nedir, ne zaman kutlanır? 2023 yılı teması ne?
Dünya Gıda Günü nedir? Neden düzenleniyor?
Dünya Gıda Günü aslında, 1945 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) kuruluşunu kutlamak amacıyla düzenleniyor. Tüm dünyada 150’den fazla ülke bu kutlamaya iştirak ediyor.
Dünyadaki açlığı ve yoksulluğu ortadan kaldırmak misyonu ile çalışan FAO, bu özel günü kutlamaya herkesi davet ediyor. Her yıl BM’nin belirlediği temalar ile iklim değişikliğinin tarımsal üretime etkisi, günümüzde yaşanan ve önümüzdeki yıllarda ortaya çıkacağı öngörülen besin yetersizliğine dikkat çekilmesi hedefleniyor.
Neden düzenleniyor?
Dünya Gıda Günü kapsamında her yıl açlık, açlıkla mücadele, yetersiz beslenme, kaynakların paylaşımı gündeme getiriliyor. İnsanoğlunun hayatını sürdürebilmesi için zaruri ihtiyaçlarından olan gıda için tarımsal üretimin önemine dikkat çekiliyor.
Düzenlenen etkinlikler kapsamında, dünyadaki açlık problemlerine işaret edilerek, adaletsiz gıda paylaşımı, ülkeler ve gıda üretimi – tüketimi, yeterli ve dengeli beslenmenin önemi konuşuluyor.
Ne zamandan beri düzenleniyor?
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), 1945’te kurulduğu tarih olan 16 Ekim’i her yıl Dünya Gıda Günü olarak kutluyor. FAO tarafından belirlenen bir tema çerçevesinde yapılan Dünya Gıda Günü etkinliklerinde; gıda üretimi, tüketimi ve gıda güvencesine ilişkin konular gündeme taşınarak büyük önem arz eden açlık ve gıda israfı konularına dikkat çekilmeye çalışılıyor.
Dünya Gıda Günü’nde; dünyadaki açlık problemlerinin belirlenmesi ve çözüm yollarının gösterilmesi, ülkeler arasındaki gıda üretimi birlikteliğinin sağlanması, gıdaların üretimi-tüketimi ve satış noktalarındaki hijyen ve sanitasyon etkinliğinin sağlanması ile yeterli ve dengeli beslenmenin öneminin belirtilmesi amaçlanıyor.
Gıda güvenliği insan sağlığı için kritik öneme sahip
Gıda güvenliği ile yeterli ve dengeli beslenme konusu gün geçtikçe Türkiye’de de önemini artırıyor. Bu noktada, çiftlikten sofraya kadar ürünün her süreçte kontrol ve denetiminin insan sağlığı açısından büyük önem taşıdığı sıkça vurgulanıyor.
Uzmanlar her öğünde sofralarda dört ana besin grubundan süt, et-yumurta, ekmek-tahıl, sebze-meyve bulunmasına özen gösterilmesi gerektiğine işaret ediliyor.
Tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması ve üreticilerin üretime devam etmesi gerekliliğine dikkat çekilen bu günde, topluma güvenli gıda sunmanın da son derece önemli olduğu vurgulanıyor. Ayrıca, dünyada giderek azalan su kaynaklarına karşı alınması gereken önlemler hakkında da bilgi paylaşımı yapılıyor.
Dünya Gıda Günü 2023 teması: “Su hayattır, su gıdadır. Kimseyi geride bırakmayın“
Dünya Gıda Günü’nün (WFD) bu yılki teması “Su hayattır, su gıdadır. Kimseyi geride bırakmayın” olarak belirlendi. Ortaya konan kampanya hükümetleri, özel sektörü, üniversiteleri, sivil toplumu ve gençler de dahil olmak üzere tüm sektörleri daha az suyla daha fazla gıda ve diğer temel tarım ürünlerini üretmenin yollarını araştırmaya, aynı zamanda toprak ve su sistemlerini restore etmeye ve suya eşit erişimi sağlamaya ve kimseyi geride bırakmamaya çağırıyor.
Su, Dünya’daki yaşam için vazgeçilmezdir. Dünya yüzeyinin büyük bir kısmını kaplar, vücudumuzun %50’sinden fazlasını oluşturur, gıdalarımızı üretmemizi sağlar ve geçim kaynaklarını destekler. Ancak bu değerli kaynak sonsuz değil. Artık onu hafife almaktan vazgeçmemiz gerekiyor. Ne yediğimiz ve bu gıdanın nasıl üretildiği suyu etkilemektedir…
FAO, “birlikte gıda için su eylemi yapabilir ve değişimi sağlayabiliriz” diyerek paydaşları davet ediyor…
Aşağıdan, 2023 yılı Dünya Gıda Günü için hazırlanan videoyu izleyebilirsiniz.
Dünya Gıda Günü 2023 temasına ilişkin çarpıcı veriler
FAO, belirlenen tema çerçevesinde kamuoyunun dikkatini çekmek için bazı bilgiler paylaştı.
- Her yıl tüketicilere sunulan tüm gıdanın %17’sine tekabül eden 1 milyon ton gıda, israf ediliyor. Gıda israfının anında su gibi önemli kaynaklar da israf edilmiş oluyor.
- Tükettiğimiz gıdaların %95’i karada üretiliyor ve üretimi toprak ve suyla başlıyor.
- Tarım, dünya genelindeki tatlı su kullanımının %72’sinden sorumlu. Tatlı suyun %16’sı sanayide, %12’si ise belediyeler tarafından haneler ve hizmetler için kullanılıyor.
- Dünyada su stresi çeken ülkelerde 2,4 milyar insan yaşıyor. Dünya nüfusunun %10’u ise, ileri düzeyde ve kritik su stresi koşullarının söz konusu olduğu ülkelerde yaşıyor.
- Tarıma yönelik küresel su talebinin 2050 itibariyle %35 artacağı öngörülüyor.
- Dünyadaki atık suların %80’i, işlenmeden çevreye bırakılıyor.
- 2001 – 2018 yılları arasındaki felaketlerin %74’ü, suyla ilişkiliydi. Bu felaketler 700 milyar dolarlık ekonomik hasara neden oldu.
- 2000 yılından bu yana selle ilişkili felaketler %134 arttı. Kuraklık süresi ve sayısı ise %29 arttı.
- Tüm ekosistemler arasında biyolojik çeşitliliğin en fazla olduğu yerler olan bataklıklar, ormanlara kıyasla 3 kat hızlı kayboluyor. Bu alanların %85’i son 300 yılda kaybedildi.
- Küresel ısınmanın 2 santigrat dereceye kıyasla 1,5 santigrat derece ile sınırlanması, su kaynaklarını olumlu etkileyecek ve iklim değişikliğinin tetiklediği su stresini azaltacak.
- Dünya genelinde 600 milyon insan kısmen de olsa, yaşamak için su sistemlerine ihtiyaç duyuyor.
Buraya tıklayarak FAO için 2023 Dünya Gıda Günü’ne yönelik hazırlanan broşürü inceleyebilirsiniz.
16 Ekim Dünya Gıda Günü’nde, suyun hayati önemini ve sürdürülebilir kullanımının gerekliliğini hatırlayalım.
?? Birlikte gıda için su eylemini gerçekleştirebilir ve değişimin öncüsü olabiliriz.
Su hayattır, su gıda demektir!#DünyaGıdaGünü2023 #WFD2023 @FAO pic.twitter.com/iZRKoiO2Sc
— FAO Türkiye (@faoturkiye) October 9, 2023
2023 Dünya Gıda Günü etkinlikleri
Türkiye’deki Dünya Gıda Günü ana etkinliği FAO tarafından, TGDF ve Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğiyle düzenleniyor. Etkinlikte su verimliliğine katkıda bulunanlara Dünya Gıda Günü Plaketleri takdim edilecek. Konuşmacılar arasında FAO Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve FAO Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Su Yönetimi Genel Müdürü, Tarım Reformu Genel Müdürü ve Türkiye’nin gıda sektöründen diğer etkili kişiler yer alıyor.
Öte yandan TMMOB adına Gıda Mühendisleri Odası, Kimya Mühendisleri Odası ve Ziraat Mühendisleri Odası’nın ortaklaşa düzenlediği TMMOB Dünya Gıda Günü 2023 Sempozyumu 15 Ekim 2023 Pazar günü İMO Ankara Kongre ve Kültür Merkezinde (Necatibey Cad. No:57 Kızılay / Ankara) gerçekleştirilecek.
Geçtiğimiz yıllarda Dünya Gıda Günü
Geçmiş yıllardaki Dünya Gıda Günü temalarını aşağıdan inceleyebilirsiniz…
Dünya Gıda Günü 2022 teması: “Kimseyi Geride Bırakma!“
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2022 yılının Dünya Gıda Günü temasını “KİMSEYİ Arkada Bırakma” (Leave NO ONE behind) olarak belirledi.
Daha iyi bir dünya inşa etme yolunda önemli mesafe kat etsek de birçok insanı “geride bıraktık”. Bu durumdaki kişiler, insanlığın gelişiminden, inovasyondan veya ekonomik büyümeden faydalanamıyor.
Veriler dünya genelinde milyonlarca insanın sağlıklı bir beslenme için yeterli ekonomik imkanlara sahip olmadığını, bu nedenle gıda güvencesizliği ve kötü beslenme riski yaşadıklarını gösteriyor.
Ancak açlığı bitirmek yalnızca arzla ilgili değil. Bugün halihazırda dünyada yaşayan herkesin beslenmesi için yeterli gıda üretiliyor.
Sorun, besleyici gıdalara erişimde ve bu gıdaların bulunabilirliğinde. Her iki sorun da COVID-19 pandemisi, ülkeler arası çatışmalar, iklim değişikliği, eşitsizlik, artan fiyatlar ve uluslararası gerginlik nedeniyle büyüyor…
Dünyanın birçok bölgesindeki insanlar da sınır tanımayan bu problemlerin domino etkisi nedeniyle zor zamanlar geçiriyor.
Tüm dünyada yoksul ve gıda güvencesi olmayan insanlar, hayatlarını sürdürmek için tarıma ve doğal kaynaklara bağımlı. Doğal ve insan kaynaklı felaketler en fazla bu durumdaki insanları etkiliyor.
Cinsiyet, etnik köken gibi özellikleri nedeniyle sıkça dışlanan bu insanlar eğitime, finansa, inovasyona ve teknolojiye erişimde de güçlük çekiyor.
October 16 is #WorldFoodDay
We need to build a sustainable world where everyone, everywhere has regular access to enough nutritious food.
No one should be left behind.https://t.co/YNhkR0LLZ6 pic.twitter.com/FLnJW7LgWP
— FAO Asia Pacific (@FAOAsiaPacific) August 16, 2022
Dünya Gıda Günü 2021 teması: “Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi çevre ve daha iyi yaşam“
2021 yılında Dünya Gıda Günü için “Attığımız adımlar, geleceğimizdir – Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi çevre ve daha iyi yaşam” teması belirlenmişti.
Dünya Gıda Günü 2021, kimseyi geride bırakmadan, daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam için daha verimli, kapsayıcı, dayanıklı ve sürdürülebilir tarım- gıda sistemlerine dönüşümün desteklenmesi gerektiği konusunda farkındalığı artıracak. Tarım-gıda sistemlerimizin herkesin yeterince uygun fiyatlı, besleyici ve güvenli gıdaya erişimini sağlamak için sektörler arasında eylem çağrısında bulunacak.
#DünyaGıdaGünü2021, ikinci kez, tarım-gıda sistemlerinin bozulmasına, daha önce benzeri görülmemiş küresel ölçekte bir ekonomik gerilemeye ve bu nedenle de geçim kaynakları ve gelirlerin önemli ölçüde azalmasına, öte yandan gıda güvensizliğinin ve eşitsizliklerin artmasına sebep olan COVID-19 pandemisi ortamında kutlanacak.
Bu yıl gerçekleştirilecek BM Gıda Sistemleri Zirvesi öncesinde, Mayıs ayında FAO ofislerinde ve 26-28 Temmuz 2021 tarihleri arasında Roma’daki Ön Zirve sırasında halka duyurulan Dünya Gıda Günü kampanyası, tarım-gıda sistemlerinin dönüştürülmesi için çağrıda bulunuyor.
Ekim ayında dünya çapında gerçekleşecek yüzlerce etkinlik BM Gıda Sistemleri Zirvesi’nin önemli sonuçlarını inceleyecek ve nasıl bir yol haritası belirlememiz gerektiğini tartışacak. Dünya Gıda Günü küresel töreni 15 Ekim 2021 Cuma günü FAO merkezinde gerçekleştirilecek.,
Her yıl olduğu gibi bu yıl da Dünya Gıda Günü vesilesiyle dünyanın birçok yerinde farklı etkinlikler düzenlenecek. FAO, bu yıl yapılacak tüm etkinlikleri gösteren bir harita hazırladı. Haritayı FAO internet sitesinden interaktif olarak da inceleyebilirsiniz.
FAO tarafından hazırlanan Dünya Gıda Günü 2021 Broşürü’nü buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz. Broşürde, FAO’nun gıda ve tarım sistemlerini daha verimli, kapsamlı, dirençli ve sürdürülebilir hale getirmek için ülkeler ve diğer paydaşlarla yaptığı çalışmaların özetini görebilirsiniz.
Özel sektör, kamu, şahıslar ve diğer sektörler bu broşürü inceleyerek FAO ile aynı amaç için nasıl çalışacaklarını öğrenebilir.
5-19 yaş arası tüm gençleri #DünyaGıdaGünü Poster yarışmasına katılmaya çağırıyoruz!
Gıdaların alabileceği birçok farklı yolculuk türü var.
Katılmak için?https://t.co/P7gXxJrxIc#GıdaKahramanları#WorldFoodDay2021#DünyaGıdaGünü2021@Tctarim
— FAO Türkiye (@faoturkiye) September 15, 2021
FAO Youtube hesabından da 2021 Dünya Gıda Günü için bir video yayınlanmıştı. Videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz…
Dünya Gıda Günü 2020 teması: “Büyütelim, Besleyelim, Hep Birlikte Sürdürelim“
FAO 2020 yılı temasını “Büyütelim, Besleyelim, Hep Birlikte Sürdürelim” olarak belirlemişti. Aynı zamanda #GıdaKahramanları teması ile de tarım işçileri, balıkçılar, dağ köylüleri, ormancılar, göçebe çobanlar ve yerli topluluklardaki çiftçilere de teşekkür ediliyordu.
2020 yılı temasını artan küresel nüfusu besleme hedefi çerçevesinde oluşturan FAO, şu mesafları vermişti…
“Gıda, temel bir insani ihtiyaç ve hak. Yaşamak için hepimiz gıdaya ihtiyaç duyuyoruz. 2019’da dünya nüfusu 7.6 milyara ulaştı. 2050 yılına gelindiğinde ise nüfusun 10 milyara ulaşması bekleniyor.
Şu anda dünyayı beslemeye yetecek kadar gıda üretiyoruz. Fakat hâlâ 2 milyardan fazla insan yeteri kadar güvenli ve besleyici gıdaya düzenli erişemiyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) hedefi açlığı sona erdirmek ve dünyanın dört bir yanındaki insanların aktif ve sağlıklı bir yaşam sürebilmesi için besleyici gıdaya erişimi sağlamaktır.
Tarımsal üretim, artan nüfusun ihtiyacını karşılamak için yıllar içinde artış gösterdi. Bu artış genel olarak buğday, mısır veya pirinç gibi temel ürünlerin yetiştirilmesiyle sağlandı.
Çünkü bu ürünlerin fiyatları uygundu, aynı zamanda enerji ihtiyacımızın büyük bir kısmını da karşılıyordu. Gıda üretimi gelişiyor, fakat bir yandan da doğal kaynaklarımıza zarar veriyor; sera gazı dediğimiz zararlı gazların artmasına ve ürün çeşitliliğinin azalmasına neden oluyor. Ancak yine de çeşitli besleyici gıdaları sürdürülebilir şekilde üretmek ve herkesin uygun fiyatlarla bu gıdalara erişimini sağlamak için gıda sistemlerimizi değiştirmenin bir yolu var.
Gıda sisteminde çalışan çiftçiler ve işçiler değişimin öncüleri olacaklar. Ancak bunun için hepimiz onlara destek olmalıyız. Her gün yediğimiz gıdaları üreten bu gıda kahramanlarına teşekkür borçluyuz!”
FAO’nun Dünya Gıda Günü 2020 temasını işleyen videosu…
FAO’nun 2020 Dünya Gıda Günü teması hakkında detaylı bilgileri paylaştığı broşürüne buradanulaşabilirsiniz…
Dünya Gıda Günü Etkinlikleri – 2020
Her yıl Dünya Gıda Günü’nü kutlamak amacıyla dünya genelindeki 150 civarı ülkede çok sayıda etkinlik düzenlenmektedir. Bunlar arasında maratonlar, açlık yürüyüşü, sergiler, kültürel performanslar, yarışmalar ve konserler yer almaktadır. COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılında az sayıda canlı etkinlik yapılabildi.
Türkiye’de Dünya Gıda Günü 16 Ekim 2020 tarihinde, Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli ve FAO Türkiye Temsilcisi Dr. Viorel Gutu’nun katılımlarıyla dijital bir etkinlikle kutlandı. Bu çerçevede FAO, kamu, özel sektör, sivil toplum örgütleri ve akademi dahil olmak üzere tüm paydaşlarla birlikte COVID-19 salgınının gıda güvenliği ve tarımsal geçim kaynaklarına yönelik oluşturduğu tehditlerle mücadele etmek ve özellikle bu tehditlerden en çok etkilenen kesimlerin yeniden ayakları üzerinde durmalarını sağlamak için küresel iş birliği ve dayanışma çağrısı yapıldı.
Halka açık davet yapılan etkinlik, 16 Ekim 2020 saat 10.00’da gerçekleştirildi. Yine bu çerçevede, Türkiye’de Boomerang ve Cartoon Network televizyon kanalları Dünya Gıda Günü’ne destek vermek amacıyla, çocuklar için hazırlanan bir animasyonu yayınlandı.
2019 teması: “Sağlıklı Beslenme”
2019 yılındaki Dünya Gıda Günü teması, Sağlıklı Beslenme olarak belirlenmişti.
Sağlıksız diyetlerin yanında hareketsiz yaşam tarzı, obezite oranlarının hızlı bir şekilde artmasına yol açtı. Üstelik bu yalnızca gelişmiş ülkeleri değil, açlık ve obezitenin aynı anda görüldüğü düşük gelirli ülkeleri de etkiliyor.
Bugün dünya genelinde 670 milyon yetişkin, 5 – 19 yaş aralığındaki 120 milyon çocuk ve genç obez. 5 yaşın altındaki 40 milyon çocuk aşırı kilolu. Öte yandan 820 milyon insan açlıkla karşı karşıya.
Sağlıksız bir beslenme biçimi, bulaşıcı olmayan hastalıklara (kalp damar hastalıkları, diyabet ve belirli kanser türlerü) bağlı ölümlerde en büyük risk faktörü olarak kabul ediliyor. Dünya genelinde her 5 ölümden 1’inden sorumlu olan sağlıksız yeme alışkanlıkları, yılda 2 trilyon dolarlık maliyetiyle ülkelerin sağlık bütçelerinde de önemli bir yer tutuyor.
Obezite ve diğer kötü beslenme biçimleri, neredeyse her 3 kişiden 1’ini etkiliyor. Mevcut verilere dayalı tahminler, bu sayının 2025 itibariye her 2 kişiden 1’i olarak artacağını öngörüyor.
İyi haber şu ki, tüm kötü beslenme tiplerini azaltmak için uygulanabilir çözümler mevcut…
FAO’nun Dünya Gıda Günü 2019 temasını işleyen videosu…
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2019 Dünya Gıda Günü için hazırladığı video…
2018 teması: “Sıfır Açlık olan bir dünya mümkün”
Bu tema, 2030 yılına kadar tamamlanması hedeflenen Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden de bir tanesi idi.
Dünya Gıda Günü’nün 2018 yılındaki teması “2030’da #SıfırAçlık olan bir dünya mümkün” olarak belirlenmişti. ‘Eylemlerimiz Geleceğimizdir’ sloganı ile düzenlenen etkinlikler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin 2’ncisi olan Sıfır Açlık konusunda dikkat çekmeyi amaçlıyordu.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 16 Ekim Dünya Gıda Günü dolayısıyla 2018’de bir broşür yayınlamıştı. 2018 temasında farkındalığın artırılmasına dikkat çekmek üzere “hashtag” kullanan FAO, ilgili görsellerinde “Eylemlerimiz Geleceğimizdir” sloganını kullandı. “2030’da #SıfırAçlık olan bir dünya mümkün” (A #ZeroHunger world by 2030 is possible) temalı günde ülkemizde ve dünyada çeşitli etkinlikler düzenlenmişti.
FAO’nun 2018 Dünya Gıda Günü için videosu…
