Uluslararası gıda ticareti insan sağlığını nasıl etkiliyor?
Uluslararası gıda ticaretinin olumlu etkileri olabilir, ancak bu durum ticarete konu olan gıdaya bağlı. Bilimsel bir araştırmaya göre kuruyemiş, bakliyat, meyve ve sebze ticareti genellikle ithal eden ülkede halk sağlığını olumlu etkiliyor. Ancak kırmızı et ithalatında durum farklı… Sonuçlar, kırmızı et ithalatının halk sağlığını olumsuz etkilediğini ve fazladan ölümlere yol açtığını gösteriyor…
Dünyadaki tüm gıdaların dörtte birinin uluslararası ticarete konu olması, tüm dünyadaki tüketiciler için gıda bulunabilirliği ve çeşitliliğini, bunun yanında gıda güvencesini arttırıyor.
Ancak yeni araştırmanın sonuçlarına göre, uluslararası gıda ticareti insan sağlığını olumsuz etkileyen beslenme alışkanlıklarını da beraberinde getirebiliyor.
İthalatla gelen “beslenme riski”
Çalışmada, ticaret düzeyi ile beslenme riskine bağlı kötü fiziksel sağlık düzeyleri arasındaki bağlantı değerlendirildi.
Ticarete konu olan gıdaları takip etmek için ticaret verilerini ve ithal edilen gıdalar ile ölüm oranları ve nüfus sayıları arasında kurulan risk- hastalık ilişkilerini kullanan çalışmada; meyve, kuruyemiş, bakliyat, sebze ve kırmızı etin ölüm oranlarını nasıl olumlu ve olumsuz etkilediğine dair tahminlerde bulunuldu.
2019 yılında, 25 milyon tonu kırmızı et olmak üzere, beslenme riskleriyle ilişkilendirilen 190 milyon tondan fazla gıda (bu tür gıdaların yaklaşık %3-12’si) bir ülkeden diğerine ihraç edildi.
Çalışmada, gıda ticareti yoluyla 1,2 milyondan fazla diyete bağlı ölümün (koroner kalp hastalığı, kanser ve felç gibi sebeplere bağlı) önlendiği tahmin edildi. Önlenen ölümlerin 597.000’i meyve ithalatı, 380.000’i sebze ithalatı, 300.000’i fındık ithalatı ve 98.000’i baklagil ithalatı ile ilişkilendirildi.
Önlenen ölümlerin yarısından fazlası Avrupa’ya yapılan gıda ithalatı ile ilişkilendirilmiştir. İthalat yapılan 153 ülkeden 152’sinde ithalat sağlık açısından fayda sağlandı. En çok fayda sağlayanlar ise ABD, Rusya, Almanya, Çin ve İngiltere oldu.
Gıda ticaretinin sağlığı olumsuz etkilediği tek ülke
Ancak çalışma, kırmızı et ithalatının ilave 147.000 ölüme yol açtığını ortaya koydu. İthalattan olumsuz etkilenen tek ülke olan Papua Yeni Gine’de kırmızı et ithalatı diğer gıdaların olumlu etkisinin önüne geçti.
Ürünlerini ihraç ederek ölüm oranlarının azalmasına katkıda bulunan ülkeler arasında Çin (sebze ve kuruyemiş), ABD (kuruyemiş ve baklagiller), Brezilya ve İspanya (meyve ve sebze) ve Türkiye (meyve) yer alırken; Almanya, Danimarka, İrlanda, Uruguay ve Paraguay kırmızı et ihracatı yoluyla ölüm oranlarının artmasına katkıda bulundu.
Çalışma, uluslararası gıda ticaretinin sorumlu olduğu ölüm oranındaki net değişimin, kırmızı etin aşırı tüketimi ve meyve, sebze, kuruyemiş ve baklagillerin yetersiz tüketiminden kaynaklanan, diyete bağlı toplam sağlık yükünün yaklaşık beşte biri (%19) olduğu sonucuna vardı.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Nature Food dergisinde yayınlandı.
