Yüksek gıda fiyatları, yoksulluk ve üretimi nasıl etkiliyor?
Peki bu nasıl mümkün oluyor? Gelin bu ilginç çalışmaya daha detaylı bakalım…
Sri Lanka’daki Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü (IFPRI) ve Finlandiya’daki Birleşmiş Milletler (BM) Üniversitesi Dünya Kalkınma Ekonomisi Araştırma Enstitüsü’nden araştırmacılar, artan gıda maliyetlerinin yoksulluğu azaltabileceğini ve gıda üretimindeki büyümeyi teşvik edebileceğini belirten bir çalışma yayınladı.
Ağustos 2023’te Nature Food dergisinde yayınlanan çalışmada artan gıda fiyatlarının, vasıfsız iş gücü ve maaş talebini artıran kısa dönemli tarımsal arz tepkilerini teşvik eden bir unsur olabileceği ileri sürülüyor.
Fiyat artışlarının yoksulluk üzerindeki etkilerinin halen tartışmalı olduğu ifade eden araştırmacılar, gıdanın yoksulluk içinde yaşayan insanlar için önemli bir gider olmasına rağmen, birçoğunun gelirlerini gıda üretimi veya pazarlama sektörlerinden elde ettiğini, ayrıca yüksek fiyatların gıda üretim çabalarını ve çıktısını teşvik etmesi ve arttırması gerektiğini aktarıyor.
Artan gıda fiyatları, yoksulluk ve üretim arasındaki ilişki
Geçtiğimiz on yılda, özellikle 2007-2008, 2010-2011 ve son olarak 2021-2022 yıllarında COVID-19 salgını ve Ukrayna’daki savaş nedeniyle yaşanan gıda krizleri maliyetleri önemli ölçüde artırdı. Çalışmanın araştırmacıları, bu krizlerin yoksulluk içinde yaşayan tüketiciler üzerindeki maliyet etkilerini araştırdı.
Ocak 2000 ile Eylül 2022 arasında, tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) gıda unsuru, gelişmekte olan ülkelerde toplam TÜFE’den ortalama %30 daha fazla arttı. Bu rakamlar, artan uluslararası maliyetlerle tutarlı ve gıda fiyatlarındaki yükselişin küresel ölçeğini gösterir nitelikte.
Araştırmacılar Dünya Bankası yoksulluk ölçütlerini kullanarak, 2000-2019 yılları arasında 33 orta gelirli ülke için yoksulluk oranları, reel gıda fiyatlarındaki değişiklikler ve gıda üretimindeki büyümeye ilişkin yıllık verileri analiz etti.
Araştırmacılar, reel gıda fiyatlarındaki yıldan yıla (Y-O-Y) artışların, daha kentsel durumda olan veya tarım dışı ülkeler haricinde, günlük kişi başı 3,20 dolarlık yoksulluk sınırında düşüşler gösterdiğini belirtiyor. Çalışma, bu durumun artan gıda fiyatlarının vasıfsız işgücüne olan talebi ve ücret artışlarını artıran kısa dönemli tarımsal arz tepkilerine yol açmasından kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Yerel gıda fiyatlarının artması, ulusal düzeyde yoksulluğu azaltıyor
Araştırmacılar, perakende gıdaların reel fiyatlarındaki artışların neden daha kırsal ve daha tarımsal ekonomilerde daha düşük yoksulluk seviyeleriyle bağlantılı olduğu sorusuna yanıt olarak, “Kırsal nüfus daha yoksuldur. Çiftçi ve potansiyel net gıda üreticisi olma olasılıkları daha yüksektir” açıklamasını yaptı.
Çalışma ekibi, bitkisel üretim için nispeten güçlü kısa vadeli arz tepkilerinin, vasıfsız işgücü için daha fazla talep ve makul ölçüde hızlı bir ücret artışı ile sonuçlanmasının muhtemel olduğunu söyledi. Ancak, kırsal ve kentsel işgücü piyasalarında kentleşme ve göç gibi yapısal değişimler nedeniyle zaman içinde değişen özel bağlam ve artan makineleşme gibi tarımsal uygulamaların artan gıda fiyatlarına yönelik ücret ayarlamalarının hızını ve miktarını etkileyebileceğinin altı çizildi.
Önceki araştırmalara atıfta bulunan araştırmacılar, küresel gıda fiyatlarındaki artışların kentsel alanlarda yoksulluk içinde yaşayan insanlar için sorunlara neden olabileceğini söyledi. Bununla birlikte araştırmacıların bulguları, özellikle birkaç yıl boyunca incelendiğinde, daha yüksek yerel gıda fiyatlarının tipik olarak ulusal düzeyde yoksulluğu azalttığını gösteriyor.
